Integriteit is hot. Woningcorporaties die uit de bocht vliegen, wethouders die opstappen, een bekende advocaat die voor het leven geschrapt wordt en een premier die wordt beschuldigd van kiezersbedrog.
Het zijn maar enkele voorbeelden uit de media van de afgelopen weken waarin integriteit een dominante rol speelt. De nadruk in al die berichten ligt op het gebrek aan integriteit. Er is ook een andere kant van de integriteitsmedaille.
Wist je, dat de productiviteitswinst als gevolg van focus op integriteit enorm kan zijn? Het gaat niet om 10% of zo.
Nee, het gaat om percentages van 100% tot 500% meer output zonder dat er meer input voor nodig is. Dat heb ik niet zelf bedacht. Emiritus hoogleraar Michael C. Jensen van Harvard Business School heeft dat uitgezocht.
Wat is integriteit
Michael Jensen maakt onderscheid tussen de begrippen: integriteit, ethiek, moraliteit.
Integriteit is voor hem een staat of conditie van heel zijn, compleet, ongebroken, onaangetast, gezond, in perfecte conditie.
Moraliteit gaat volgens Jensen in een bepaalde maatschappij in een bepaald tijdperk over de algemeen geaccepteerde standaarden van wat wenselijk of onwenselijk is. Het gaat over goede en slechte houding en gedrag van personen, groepen of entiteiten.
Ethiek zegt Jensen gaat over overeengekomen standaarden wat wenselijk of onwenselijk is in een groep. Ook daar gaat het over goede en slechte houding en gedrag van personen, groepen of entiteiten die lid zijn van die groep en kan ook de basis voor disciplinering en zelfs uitsluiting van de groep bevatten.
Drie begrippen dus: integriteit, moraliteit en ethiek.
Het interessante is dat in het model van Jensen integriteit een puur positief fenomeen is. Het heeft niets te maken met goed of slecht. Hij maakt een vergelijking met de Wet van Zwaartekracht. Er is geen goede of slechte zwaartekracht. Het is er gewoon.
Moraliteit en ethiek daar en tegen zijn normatieve concepten die juist wel ingaan op zaken als goed en slecht, juist of fout. Zowel moraliteit en ethiek hebben dus betrekking op gewenst en ongewenst gedrag.
Wanneer is iemand integer?
Wanneer is een individu volgens Jensen integer?
In het kort: wanneer hij zijn woord eert.
Volgens Jensen kun je je woord op twee manieren eren: in de eerste plaats door je aan je woord te houden, zoals beloofd.
Je zou kunnen zeggen afspraak is afspraak.
De tweede manier is dat zodra je weet dat je je niet aan je woord kunt houden je alle partijen die betrokken zijn informeert en de rotzooi die je daarmee voor anderen creëert zelf opruimt. Ook op de tweede manier eer je je woord, hoewel je je er niet aan houdt.
Je handhaaft namelijk wel je integriteit.
Jensen zegt dat als we serieus zijn om een integer persoon te zijn, we heel zorgvuldig na moeten denken voordat we ons woord aan een ander geven. Want je kunt niet je woord geven aan twee zaken die wederzijds inconsistent zijn.
Waarom is integriteit belangrijk voor individuen, groepen, organisaties en de hele maatschappij?
Omdat het zorgt voor werkbaarheid. Zonder integriteit neemt de werkbaarheid van elk object, systeem, persoon, groep of organisatie af.
Waarschijnlijk kun je genoeg voorbeelden bedenken in je eigen omgeving:
- Niet terugbellen, terwijl het wel is beloofd.
- Te laat komen voor een afspraak, die niet voorbereid hebben of helemaal niet komen opdagen.
- Tijdens een vergadering doorwerken aan iets anders.
- De collega die keer op keer zijn actiepunten niet uitvoert en dat pas tijdens de vergadering meldt. En dan iedere keer met een reden waarom hij er niet aan toekomt. Als dat één keer voorkomt is er niets aan de hand. Gebeurt het keer op keer en maken meerdere personen zich schuldig aan dergelijke zaken dan neemt het onderling vertrouwen en de werkbaarheid af.
Als de werkbaarheid afneemt neemt ook de mogelijkheid af om productief te zijn.
Integriteit, in de betekenis van Jensen, is daarom een noodzakelijke conditie om maximaal te kunnen presteren.
Dat had je misschien niet gedacht:
Integriteit als productiviteitsfactor.
En er is nog een voordeel. Door je aan je woord te houden creëer je als vanzelf een pad om door anderen vertrouwd te worden.
Je aan je eigen woord houden
Een kritisch deel van integriteit is de mate waarin we onszelf aan ons eigen woord houden. Door daar niet serieus in te zijn rijden we onszelf lelijk in de wielen.
Er zijn genoeg voorbeelden te verzinnen.
Het kan iets triviaals zijn als ‘Ik ga morgen om 9 uur werken’ of iets serieus ‘ik zal nooit liegen’. Als ik me dan niet aan mijn eigen woord hou, ondermijn ik mijn eigen integriteit.
Dat creëert dan een onwerkbare situatie in mijn eigen leven. Voor anderen komt dat over als inconsistent, onbetrouwbaar, onvoorspelbaar of incongruent. Je kunt dus niet een compleet persoon zijn als je je eigen woord niet eert.
Het lastige is dat de meeste mensen rotzooi in hun leven als gevolg van niet integer gedrag rechtvaardigen of rationaliseren en de oorzaak niet bij zich zelf zoeken.
Integriteit en de huidige economische crisis
Als we kijken naar de huidige economisch crisis dan vindt die zijn grondslag in de hypotheken die Amerikaanse banken hadden verstrekt. Ieder element van het hypotheeksysteem ontwikkelde zich op een niet integere wijze. Mensen werden beloond voor het creëren en verkopen van hypotheken en waardepapieren als aandelen die door hypotheken werden gedekt, maar niet voor hypotheken en waardepapieren die echt betaald zouden worden.
Het is duidelijk dat dit een niet integer systeem was. En voor de crisis die daarmee werd getriggerd betalen we nu wereldwijd de prijs. Kijk maar eens naar het regeerakkoord dat deze week verscheen.
Systeem weer laten werken
Volgens Jensen is het eenvoudig om het systeem weer te laten werken: mensen moeten hun woord weer gaan eren. Als ze dat doen, zal vertrouwen zich onmiddellijk materialiseren.
Het interessante is dat je vertrouwen nog sneller tot stand brengt in situaties waarin je je woord niet gestand kunt doen, maar wel eert.
Dat verbaast mensen meestal. Als ik communiceer over het feit dat ik mijn woord niet kan nakomen, maar wel mijn verantwoordelijkheid neem om de rotzooi die het gevolg daarvan is op te ruimen dan groeit het vertrouwen bij de ander en versterkt het mijn relatie met hem.
Is het zo simpel?
Zou het dan zo simpel zijn als Jensen schetst? Kiezen voor integriteit. Kiezen om je woord te eren. Daarmee vertrouwen en werkbaarheid creëren. En dan als bonus nog vele malen productiever worden ook?
De crux zit hem in het elkaar aanspreken op integriteit. Het begint met de collega die iedere keer zijn afspraken niet nakomt op het effect van zijn gedrag te wijzen.
Hem de gelegenheid geven de rotzooi die hij daarmee creëert op te ruimen. En dat geldt ook voor woningcorporatiebestuurder, de wethouder, de bekende advocaat en onze premier.
Maar misschien nog belangrijker: zelf in de spiegel kijken en beginnen met je eigen woord te eren.
Meer weten?
Het lijkt eenvoudig. In de praktijk is het lastig om integriteit werkbaar te krijgen. Als het lukt dan verandert de bedrijfscultuur, de manier van samenwerken en is er een grote impact op de productiviteit. Wil je met mij verkennen hoe focus op integriteit jouw organisatie verder kan helpen om productiever te worden? Bijvoorbeeld door met een ééndaagse workshop integriteit op de kaart te zetten? Neem dan contact met mij op.
P.S. Wil je het originele artikel waarin Jensen wordt geïnterviewd lezen? Hier vind je het.
