Inzicht in het business model van de organisatie is een randvoorwaarde om een strategie te formuleren en performance management succesvol in te voeren. Het business model, in het Nederlands ook wel aangeduid als bedrijfs- of verdienmodel, geeft inzicht in de manier waarop een organisatie haar geld verdient.
Opmerkelijk boek
Er zijn verschillende manieren om het business model in kaart te brengen. In de loop der jaren zijn daar door verschillende auteurs boeken over geschreven. Twee jaar geleden kwam er een bijzonder boek over dit onderwerp uit onder de titel ‘Business Model Generatie’. Opmerkelijk door de wijze waarop het tot stand is gekomen. Namelijk door co-creatie. 470 mensen uit 45 landen hebben materiaal aangedragen om de modelleringsmethode en het boek te ontwikkelen. De redactie van het boek is uiteindelijk door twee auteurs, Alexander Osterwalder en Yves Pigneur ter hand genomen.
De achterliggende gedachte van het boek is dat oude manieren van denken niet meer werken. De maatschappij verandert in hoog tempo en dat vraagt om steeds hoger tempo van aanpassingen in de wijze waarop het geld voor een organisatie wordt verdiend.
Wat is een business model?
Als definitie hanteert het boek: “Een business model beschrijft de grondgedachte van hoe een organisatie waarde creëert, levert en behoudt.”
Het gaat uit van het principe dat het bedrijfsmodelconcept eenvoudig moet zijn, relevant en intuïtief te begrijpen, maar zonder de complexiteit van hoe ondernemingen functioneren te veel te versimpelen.
Daarom hebben zij het zogenaamde business model canvas geïntroduceerd. Dit model is op één pagina weer te geven en bestaat uit negen bouwstenen. De bouwstenen beschrijven de logica van hoe een bedrijf geld wil gaan verdienen. Centraal in het canvas staat de waardepropositie. Een waardepropositie beschrijft de bundel van producten en diensten die waarde creëren voor een specifiek klantsegment. De waardepropositie lost een klantprobleem op of voorziet in een klantbehoefte. Het is de bundel van voordelen die een bedrijf zijn klanten biedt. Sommige waardeproposities kunnen innovatief zijn, andere zijn vergelijkbaar met het bestaande marktaanbod, maar met toegevoegde kenmerken en attributen.
Vervolgens worden met de waardepropositie als centraal element de andere acht elementen ingevuld en vormgegeven.
Niet alleen voor het bedrijfsleven
Inzicht in het verdienmodel is niet alleen belangrijk in het bedrijfsleven.Ook binnen de overheid en non-profit organisaties kan een business model toegevoegde waarde hebben. Bijvoorbeeld om de waarde die een organisatie heeft voor stakeholders in kaart te brengen. Of om inzicht te krijgen op welke alternatieve wijzen geld kan worden gegenereerd nu de bezuinigingen bestaande geldstromen doen opdrogen.
Interactief en divers
De auteurs leggen er de nadruk op dat het bedrijfsmodel interactief tot stand komt en dat een divers team (verschillende leeftijden, expertisegebieden, niveaus van senioriteit, mix van ervaring et cetera) er aan werkt.
Is het business model er eenmaal dan is het van grote waarde om het actief te gebruiken.
Toepassingsmogelijkheden business model
Toepassingsmogelijkheden zijn het businessplan voor een startende of het ondernemingsplan van een bestaande organisatie.
Het business model komt terug in vijf gebieden van organisatie-ontwerp:
- Strategie: wat zijn je strategische doelen? Hoe sturen die het bedrijfsmodel aan?
- Structuur: wat voor organisatiestructuur vereist je bedrijfsmodel?
- Informatie: welke informatiestromen, processen en werkstromen vereist je bedrijfssmodel?
- Motivatie: wat voor beloningssysteem vereist je business model? Hoe kun je je mensen motiveren?
- Vaardigheden/mindset: Wat voor soort mensen, met welke vaardigheden vereist je business model? Welk type mindset is nodig?
Deze vijf gebieden raken het performance management van de organisatie. Strategie executie en prestatieverbetering, waar performance management in de kern om draait, kunnen namelijk niet zonder inzicht in en doorvertaling van het bedrijfsmodel.
Gratis downloads
De ontwikkelaars van het business model generatie boek willen hun kennis graag delen. Een voorproefje van 72 pagina’s van het boek in het Engels is gratis te downloaden op http://www.businessmodelgeneration.com/book (kijk onder het kopje ‘peek inside’). Op dezelfde site kun je ook een pdf van het canvas downloaden http://www.businessmodelgeneration.com/canvas
Voor wie nog meer wil lezen over aanpak, achtergronden en vooral ook voorbeelden wil zien is er het boek. De Nederlandstalige versie is onder andere te koop bij managementboek.nl. Het ISBN nummer is 9789013074086.
Business model en training Balanced Scorecard
Een snelle, directe en interactieve kennismaking met business modeling kan via de training balanced scorecard. Naast het bedrijfsmodel leer je werken met strategiekaarten, de balanced scorecard en prestatie-indicatoren.